Prawa dziecka

Dnia 20 listopada 1989 roku Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych uchwaliło Konwencję o Prawach Dziecka. Z chwilą ratyfikowania jej przez dwudzieste państwo, weszła ona w życie 2 września 1990 r. W Polsce zaczęła obowiązywać od 7 lipca 1991 r.
Konwencja jest jedynym i uniwersalnym dokumentem, ustanawiającym status dziecka oparty na następujących założeniach:
- dziecko jest samodzielnym podmiotem - ze względu na niedojrzałość fizyczną oraz psychiczną wymaga opieki i ochrony prawnej,
- dziecko wymaga poszanowanie jego tożsamości, prywatności i godności,
- rodzina jest najlepszym środowiskiem wychowania dziecka,
- państwo ma wspierać rodzinę a nie ją wyręczać.
Konwencja Praw Dziecka ustanawia normy postępowania wobec dzieci, zawiera więc pełny katalog praw dziecka:
Prawa i wolności osobiste:
- prawo do życia i rozwoju-dorośli mają obowiązek zapewnienia dziecku jak najlepszych warunków do życia i rozwoju,
- prawo do identyczności- znaczy to tyle, iż dorośli powinni dziecko szanować, dawać mu wolność. Dziecko ma też prawo do godności i nietykalności osobistej,
- prawo do swobody myśli, sumienia i wyznania- każde dziecko może swobodnie wyrażać swoje myśli, wyznawać dowolną religię i postępować zgodnie ze swoim sumieniem,
- prawo do wyrażania własnych poglądów i występowania w sprawach dotyczących dziecka, w postępowaniu administracyjnym i sądowym- to oznacza, że przedstawiciele organów administracyjno-sądowych mają obowiązek wysłuchać dziecko w sprawach, które go dotyczą
- prawo do wolności od przemocy fizycznej i psychicznej, wyzysku, nadużyć seksualnych i wszelkiego okrucieństwa- nikt nie ma prawa znęcać się nad dzieckiem fizycznie i psychicznie a także go poniżać,
Prawa socjalne:
- prawo do ochrony zdrowia-dorośli mają obowiązek dbać o zdrowie fizyczne i psychiczne dziecka,
- prawo do wypoczynku i czasu wolnego-dorośli w tym personel przedszkola mają obowiązek organizować zajęcia tak, aby w ich trakcie znalazł się czas wolny związany z decyzjami dziecka jak go wykorzystać. Istotne jest także aby przedszkolak mógł wypocząć.
Prawa kulturalne:
- prawo do korzystania z dóbr kultury - dziecko powinno mieć zapewniony dostęp do kultury, która jest nieodłącznym aspektem rozwoju,
- prawo do informacji - dziecko ma prawo do poznawania i korzystania z nich, a zadaniem dorosłego w tym przypadku jest selekcja informacji dostosowana do wieku i możliwości intelektualnych dziecka,
- prawo do znajomości swoich praw - dorośli nie mają prawa zatajać przed dzieckiem informacji dotyczących ich praw. Dzieci powinny mieć ich świadomość i umieć z nich korzystać. W procesie tworzenia systemu ochrony praw dziecka kierowano się różnymi zasadami i prawami, również tymi, które są istotne w funkcjonowaniu placówek przedszkolnych zajmujących się opieką i wychowaniem dziecka. Są to:
- Zasada dobra dziecka - według niej wszystkie działania podejmowane są w najlepiej pojętym interesie dziecka.
- Zasada równości - oznaczająca, że wszystkie dzieci, niezależnie od płci, koloru skóry, narodowości, mają być traktowane w sposób równy wobec prawa.