Wiek przedszkolny to bardzo ważny czas w życiu dzieci. W okresie tym intensywnie kształtują się procesy umysłowe, uczuciowe oraz tworzą się stałe nawyki. To doskonały czas na to, by rozbudzać w dzieciach potrzebę obcowania z książką. Na początek wystarczy, byśmy pozwolili dziecku poczuć radość słuchania. Wiedza i doświadczenia zgromadzone na tym etapie zaowocują w dorosłym życiu.

Dziecko, któremu codziennie czytamy czuje się ważne i kochane. Buduje to jego mocne poczucie wartości, które wpływają na jakość jego życia. W dobie telewizorów, smartfonów, konsol, gier komputerowych wspólne czytanie jest alternatywą na spędzanie czasu wolnego. Chroni także dziecko od uzależnienia od tych form rozrywki.

Jeżeli dziecko nie zaspokoi podstawowych potrzeb wynikających z wrodzonej ciekawości świata dzięki książce – zwyciężą groźni konkurenci czytania – film i telewizja. Większość dzieci wychowuje się w kulturze telewizyjnej i internetowej. Programy telewizyjne są obecne w ich życiu od najmłodszych lat. Dziecko ogląda gotowe obrazy, lecz nie motywuje go to do twórczego działania. Na szczęście książka w dalszym ciągu jest istotnym źródłem uczenia się. Ogromną rolę odgrywają w tym procesie rodzice, nauczyciele, opiekunowie jako osoby wspomagające wszechstronny rozwój dziecka.

Literatura dziecięca w pracy wychowawczej przedszkola ma bardzo istotne znaczenie. Dotyczy jednocześnie dziedziny wychowania umysłowego, estetycznego i społeczno-moralnego. Podejmując zadanie kształtowania uczuć i myślenia dziecka poprzez utwór literacki zmierzamy do kształtowania u niego wrażliwości na piękno żywego słowa, a przez kulturę mowy – do przeżyć estetycznych, intelektualnych związanych z treścią utworu. Obok tego do rozwijania własnej ekspresji min. ruchowej, muzycznej, plastycznej, wywołanej wrażeniami, jakich dostarczył mu utwór literacki.

Słuchając bajek, baśni, opowiadań, wierszy dziecko rozwija twórcze myślenie i kreatywność. Umiejętne podsuwanie książek, to jeden ze środków wychowawczych mogący stać się potem na całe życie narzędziem poznania, rozrywki, a nawet pomocą i podtrzymywaniem w trudnych chwilach życia.

Odpowiednio dobrane utwory mogą pełnić funkcję terapeutyczną. Mają olbrzymi udział w rozwoju osobowości, kompensują niedostatki w zaspokajaniu potrzeb, pomagają utrzymać równowagę emocjonalną, chronią przed negatywnymi emocjami, uczą nowych zachowań i dają wzory osobowe. Samo oglądanie książek pełni już tą funkcję. Sprawia dziecku przyjemność i daje zadowolenie. Znajdując się bowiem w świecie kolorów, odbiera wrażenia estetyczne, poznaje nowe treści, uczy rozpoznawać różne techniki plastyczne oraz nabywa chęci do własnych ekspresji plastycznych.

Książka zachęca do działania i jednocześnie budzi aktywność umysłową. Bogaci zasób słownikowy dzieci, uczy, jak wyrażać swoje myśli w sposób poprawny, prawidłowy i ładny. Jest źródłem nowych wiadomości, utrwala i porządkuje pewne pojęcia o świecie, wzbogaca zasób pojęciowy dzieci. Nie tylko uczy myśleć i mówić – często bardzo silnie wpływa na sferę emocjonalną dziecka, ukazuje przykłady społecznego współżycia. Dziecko identyfikuje się z bohaterami książki, w ich losy, w wybory, których dokonują w sceny trudności oraz radości – wpisuje własne dylematy, własny los.

Słuchając bajek dziecko postrzega ludzkie zachowania oraz ich konsekwencje. Dowiaduje się jakie wartości są cenione i za co spotyka nagroda lub kara. Poznaje abstrakcyjne pojęcia tj. dobro, zło, sprawiedliwość, miłość, przyjaźń i wiele innych. Świat realny miesza się w nim z fantastycznym i razem tworzą fascynującą rzeczywistość. Kreują one niezwykły świat, w którym rządzą reguły dobra, które zawsze zwycięża. Szczęśliwe zakończenie daje dziecku przyjemne uczucie sukcesu. Dostarczają one wzorców moralnych, mówią co jest dobre, a co złe. Wyzwalają empatię, przez co dzieci stają się wrażliwe na zło oraz niesprawiedliwość. W bajkach nie tylko dobro zwycięża zło, często osoba mała i słaba wygrywa z dużo większą i silniejszą- to budzi w dziecku nadzieję i napawa optymizmem.

Wszyscy chcemy, aby nasze dzieci wyrosły na mądrych, dobrych i szczęśliwych ludzi. Jest na to sposób – czytajmy dzieciom!

Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa

15.11.2023 r.