PRAWIDŁOWE ODDYCHANIE - WCZESNA PROFILAKTYKA LOGOPEDYCZNA

  Sposób oddychania jest bardzo istotny w rozwoju funkcji fizjologicznych. Pierwszy  oddech to początek procesu kształtowania się narządu żucia oraz czaszki twarzowej. Prawidłowe oddychanie fizjologiczne powinno odbywać się przez nos przy zamkniętych ustach, co sprzyja prawidłowemu ukształtowaniu się szczęk. Gdy dziecko oddycha przez nos, przepływające powietrze ulega ogrzaniu, częściowemu oczyszczeniu oraz nawilżeniu. Rzadziej pojawiają się infekcje górnych dróg oddechowych. Jeśli natomiast dziecko ma patologiczny nawyk oddychania przez usta, nieogrzane i nieoczyszczone powietrze przedostaje się bezpośrednio do płuc. Dziecko jest wówczas narażone na częste przeziębienia. W przypadku oddychania przez usta cienka błonka śluzowa cieśni gardzieli, osuszona i oziębiona jest bardziej podatna na zakażenia i ulega zapalnemu przekrwieniu. Drobnoustroje bardzo szybko infekują nie tylko drogi oddechowe, lecz także bezpośrednio z nimi połączone ucho środkowe. Nieprawidłowy nawyk oddychania przez usta powoduje również deformacje zgryzu, zaburzenia w rozwoju narządów mowy, a także nieprawidłowy sposób połykania.

Przyczyny oddychania przez usta:

• wszelkie choroby alergiczne oraz skazy wysiękowe, które przyczyniają się do opadnięcia żuchwy i jej cofania;
• przerost migdałka gardłowego;
• przerost migdałków podniebiennych;
• wrodzone, osłabione napięcie mięśni warg;
• nabyte, osłabione napięcie mięśni warg, powstające w wyniku zgryzu otwartego;
• osłabienie napięcia mięśni warg spowodowane nawykowym ssaniem smoczka lub palca

Przyczyny nieprawidłowego nawyku oddychania przez usta mogą być spowodowane niedrożnością częściową lub całkowitą przewodów nosowych i jamy nosowo - gardłowej. Częściowa niedrożność nosa może wynikać z częstych stanów zapalnych błony śluzowej nosa, górnych dróg oddechowych, skrzywienia przegrody nosowej, przerostu migdałków gardłowych i podniebiennych oraz stanów zapalnych.

Długotrwały nawyk oddychania przez usta powoduje obniżenie napięcia mięśni warg, płaskie ułożenie języka na dnie jamy ustnej, a także upośledza rozwój klatki piersiowej, narządów oddychania oraz krążenia. W związku z tym już od początku należy podejmować działania profilaktyczne zapobiegające oddychaniu dziecka przez usta, nie dopuszczając tym samym do powstawania wad i zaburzeń w rozwoju mowy. Szczególnie istotne jest wspomaganie domykania ust u dziecka podczas spacerów - kiedy maluch zasypia, otwiera usta, ponieważ wiotczeją mięśnie przywodzące żuchwę. Można temu zapobiec, zakładając dziecku czapkę zapinaną pod brodą lub umieszczając pod nią zwiniętą pieluchę. Podczas snu należy obserwować dziecko i w razie uchylenia ust domykać je, ewentualnie układać dziecko na boku, aby nie doszło do opadnięcia żuchwy.

Ważna jest również pełna drożność przewodów nosowych, o którą należy dbać, oczyszczając nos dziecka. Nie wolno także krępować ruchomości klatki piersiowej dziecka zbyt ciasnym ubraniem, ponieważ prowadzi to do wyłączenia prawidłowego funkcjonowania mięśni klatki piersiowej, w związku z tym dziecko oddycha ustami. Aby zapobiec oddychaniu przez usta podczas karmienia sztucznego, należy stosować smoczek o właściwej sprężystości z licznymi otworkami, imitujący brodawkę piersi matki.

Bibliografia:

Rutkowska – Krysztofik A. Noworodek i niemowlę - uwarunkowania rozwoju mowy, w "Co mogę zrobić, aby moje dziecko pięknie mówiło?" s. 5-6